از بین تمام جنبه هایی که ذهنیت و قدرت روانی یک ورزشکار را تحت تاثیر قرار میدهند، شاید یکی از تأثیرگذارترین موارد که می تواند عملکرد ورزشی را بیشتر تغییر دهد، همان چیزی است که ما آن را تحت عنوان اضطراب می شناسیم. این متغیر روانشناختی در همه سطوح و در همه شرایط پیرامون تمرین رقابتی وجود دارد، خواه ما به تمرین یا مسابقات رسمی اشاره داشته باشیم.

اضطراب بازیکن فوتبال چیست؟

اگر لحظه ای برای تعریف این اصطلاح وقت بگذاریم، می توانیم اضطراب را پاسخی پیش بینی كننده بدانیم كه وقتی فرد خود را در موقعیتی پیدا می كند كه به نظر او چالش برانگیز، تهدیدآمیز یا تازه و بدیع است، و شخص مورد نظر برایش معلوم می شود خود را با منابع کافی برای پاسخگویی موثر به تقاضا شناسایی نکند.

لازم است همین ابتدا نکته ای را اشاره کنیم. ترس و استرس و اضطراب با یکدیگر تفاوت دارند.

در تعریف استرس اشاره دارند که وقتی منابع شما از انتظاراتی که برای انجام یک کار دارید، کمتر باشد دچار استرس می شوید.

به عنوان مثال وقتی برای پرداخت اجاره ماهیانه نیاز به 10 میلیون دارید و منابع مالی شما 5 میلیون است.

یا زمانیکه بایستی ساعت 4 در زمین تمرین حضور داشته باشید، تنها 15 دقیقه زمان باقی مانده است و شما در یک ترافیک سنگین هستید.

معمولا در ترس و استرس یک عامل تهدید کننده وجود دارد، اما در اضطراب نقطه تمرکز خاصی وجود ندارد.

استرس بیشتر مربوط به زمان فعلی است، اما اضطراب مربوط به آینده است و نشانه های خاصی نیز ندارد.

با این اوصاف اگر مدیریت استرس را یاد بگیریم، می توانیم راحت تر با استرس های زندگی روبه رو شویم و اگر اضطراب های ما طولانی باشد احتمالا نیاز به روان درمانی خواهیم داشت.

اضطراب و تأثیراتی که می تواند بر روی ورزشکار بگذارد از جمله در تمرکز، تغییر یا تصمیم گیری آهسته و اشتباه، توجه معیوب، عدم تعادل در انرژی بدن، افزایش خطاهای غیر اجباری، خستگی یا احساس خفگی، و بسیاری دیگر.

همانطور که مشاهده میکنید، پیامدهای مدیریت ضعیف اضطراب هنگام رسیدن به موفقیت ورزشی به هیچ وجه سودمند نیست.

اگر روی واقعیت فوتبالیست ها متمرکز شویم، آنها دائماً در شرایطی حرکت می کنند که عملکرد آنها منوط به ارزیابی است و باید عملکرد خوبی از خود نشان دهند. اگر به آموزش نگاه کنیم، ارزیابی توسط کادر مربیگری در مقایسه با هم تیمی هایشان انجام می شود تا یک جایگاه در یازده بازیکن ابتدایی کسب کنند.

اگر به مسابقات نگاه کنیم، معیارهایی توسط حریفان گرفته می شود که هدف مشترک آنها پیروزی است. همه موقعیت های بازی و پست های فوتبال با یک رقیب داخلی که این بازیکن همیشه رقیبی دارد که می خواهد آن را شکست دهد و این خودش در آن پست بازی کند.

*استعدادیابی فوتبال در کرج (استعدادیابی فوتبال نونهالان در کرج)

*تست فوتبال در کرج (تست فوتبال نونهالان، نوجوانان در کرج سال 99)

چرا باید اضطراب را کنترل کنید؟

بعد از این تأمل در مورد موقعیت های مختلفی که عملکرد آنها در معرض تجزیه و تحلیل و آزمایش قرار می دهد، به راحتی می توان فهمید که توانایی مدیریت اضطراب برای بازیکنان بسیار مهم است.

به همین دلیل، روانشناسی ورزشی با ابزارهای مختلف که به فوتبالیست کمک می کند به بهترین شکل ممکن با این خواسته روبرو شود و به موفقیت برسد.

چه عواملی باعث اضطراب می شود؟

برای اینکه تا حدی بهتر درک کنید که چرا اضطراب رخ می دهد، ممکن است ابتدا پاسخ دادن به این سوال مفید باشد: چه منابع مختلفی می توانند اضطراب را در بازیکن ایجاد کنند؟ تعدادی از منابع اضطراب برای ورزشکاران در زیر ذکر شده است:

اهمیت رویداد
عدم قطعیت
تهدید به شکست
موقعیت های ناشناخته
تجارب ناامیدکننده
عوامل دیگر (شخصی، خانوادگی یا شغلی)
انتظارات
ترس/ناامنی

کاری که روانشناسی ورزشی برای کمک به کاهش اضطراب انجام می دهد

روانشناسی ورزشی این متغیر و تأثیرات آن را بررسی می کند و با فوتبالیست همکاری می کند تا مجموعه ای از ابزارها را در اختیار او قرار دهد که به او کمک می کند تا با موفقیت از پس چنین خواسته ای برآید.

ابزارهای کنترل اضطراب

بنابراین، چه ابزار روانشناختی برای تأمین منابع لازم برای کنترل اضطراب در اختیار بازیکن فوتبال است؟ بگذارید اکنون فقط تعدادی از آنها را بررسی کنیم، به ویژه شناخته شده ترین ها:

تجزیه و تحلیل ویدئو
بررسی ذهنی طرح مسابقه
تجسم
خودآموزی
تنفس کنترل شده
تکنیک شل شدن عضله Jacobson
قرار گرفتن در معرض و جاری شدن

لینک مرتبط: دروازه بان ها در فوتبال مدرن دیگر فقط یک بازیکن با دو دست نیستند (شروع مجدد بازی توسط دروازه بان، بازیسازی با دروازه بان)

لینک مرتبط:  آکادمی دروازه بانی فوتبال در استان البرز و کرج | FCDORFAK

بررسی ذهنی برنامه مسابقه فوتبال:

این روش شامل مطالعه بسیار خوب هر یک از رفتارهایی است که باید در هر یک از لحظات مسابقه انجام شود. پیش از این یک جدول با لحظات مختلف و شرایط احتمالی ایجاد شده و اینکه واکنش و افکار مورد نظر به نوع بازی بستگی دارد، تهیه شده است.

در آستانه مسابقه، تمرکز ذهن در بررسی برنامه به بازیکن کمک می کند تا اعتماد به نفس و آرامش بیشتری داشته باشد و به نوبه خود او را از افکار منفی یا انتظار فاجعه بار دور نگه دارد.

تجسم:

اکنون با یک برنامه کاملاً شناخته شده و بسیار گسترده روبرو هستیم. این ابزار متشکل از تجسم یک تمرین ورزشی خیالی، تلاش برای تجربه موقعیت های مسابقه با بیشترین جزئیات ممکن است. به این ترتیب تمرکز در لحظات قبل از مسابقه بر روی جزئیات تمرین متمرکز می شود و فعال سازی بدن به روشی موثر مدیریت می شود.

تنفس کنترل شده:

یکی از رایج ترین موارد "تنفس دیافراگم" است که شامل انجام یک سری تکرار نفس است که در آن از طریق بینی عمیق نفس می کشید و نفس را به داخل ریه های خود می فرستید.

هوا را به شکم برسانید و پس از چند ثانیه نگه داشتن هوا، تمام هوا را از طریق دهان خارج کنید. در طی این روند تکرار چندین چرخه، زمان ایده آل برای انجام این کار قبل از مسابقه است، فوتبالیست باید توجه خود را به عبور هوا از بدن خود و احساساتی که این روند در او ایجاد می کند، متمرکز کند. به این ترتیب ضربان قلب پایین می آید و احساس کنترل و تعادل فعال سازی بیشتر می شود.

تکنیک آرام سازی Jacobson:

این روش مبتنی بر اصول فیزیولوژیکی انقباض و شل شدن گروه های عضلانی است. این شامل انقباض و آرامش بخشی عضلانی به تدریج (از بالا به پایین) در سراسر بدن است که از سر شروع می شود و به سمت پایین حرکت می کند. در طول تمرین این تکنیک، ورزشکار باید حداکثر توجه را به احساسات ناشی از شل شدن عضله پس از چند ثانیه حداکثر کشش توجه کند. به این ترتیب، هنگامی که تمام تنش آزاد شود، با کاهش هر مقدار اضافی احتمالی، فعال سازی عضله در سطح مطلوب خواهد بود.

افشاگری
این روش شامل "قرار دادن" ورزشکار در معرض محرک اضطرابی است (که باعث ایجاد اضطراب می شود) به گونه ای که وی با این احساسات تماس پیدا کند و با مقابله با آنها بتواند سطح اضطراب او را کاهش دهد. بنابراین، وقتی چنین شرایطی در ورزش بوجود می آید، احساس اضطراب آنگونه که قبل از این با آنها روبرو نشده بودند، احساس نمی شود. اگرچه درست است که این روش بیشتر در روانشناسی بالینی مورد استفاده قرار می گیرد، اما در سناریوهای ورزشی می تواند بسیار مفید باشد.

از کدام تکنیک استفاده کنم؟

به طور خلاصه، رقابت ورزشی سناریویی است که بازیکن را در موقعیت مبارزه با عناصر مختلف اعم از داخلی و خارجی قرار می دهد. برای موفقیت و دستیابی به اهداف، فوتبالیست باید کاملاً تعداد زیادی از متغیرها و محرک ها را مدیریت کند، اما اگر نتواند اثرات اضطراب رقابتی را به طور موثر مدیریت کند، داشتن بقیه موارد بسیار دشوار است.

این تکنیک ها فقط چند نمونه از موارد موجود است که پس از سالها مطالعه و کاربرد، شواهدی از اثربخشی و سودمندی برای اهداف تعیین شده دارند. درست است که همه آنها برای همه بازیکنان فوتبال مناسب نیستند. هرکدام یکی یا دیگری را موثرتر می دانند. اما با تمرین، تعهد و مشاوره خوب، می توانند در طولانی مدت اثرات بسیار مفیدی داشته باشند تا عملکرد بهینه شود.

*خرید آنلاین کتاب های مربیگری فوتبال (کتابخانه مربیان فوتبال ایران)